Mang lại tiềm năng kinh tế dài hạn cho Việt Nam
Bồ kết là cây mọc hoang phổ biến tại nhiều tỉnh miền Bắc của Việt Nam. Mỗi năm, vào mùa thu hoạch (tháng 10–11), quả bồ kết khô được bán tại Việt Nam với giá khoảng 170.000 đồng/kg. Thế nhưng tại Trung Quốc, giá bồ kết có thể cao hơn gấp nhiều lần. Báo Dân Trí thông tin, giá bồ kết tại Trung Quốc có thể lên tới 600 NDT/kg (tương đương khoảng 2,1 triệu đồng/kg).
Bồ kết là loại cây có thể sống và cho thu hoạch trong nhiều thập kỷ. Nhờ đặc điểm ít sâu bệnh, dễ trồng và dễ khai thác, loại cây này đang mở ra hướng làm giàu bền vững cho nhiều vùng nông thôn Việt Nam.
Chứa các hoạt chất quý
Bồ kết được ứng dụng trong chế biến hóa mỹ phẩm, dược liệu. Theo sách Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam của GS Đỗ Tất Lợi, cây bồ kết (Gleditschia australis Hemsl.) cung cấp ba dược liệu chính: quả chín khô (tạo giác); hạt phơi/sấy khô (tạo giác tử); gai hái từ thân (tạo thích, tạo trâm).
Quả bồ kết (Ảnh minh họa)
Một nghiên cứu của GS Đỗ Tất Lợi đăng trên Tạp chí Y học năm 1961 cho thấy, 10% bồ kết Việt Nam là chất saponaretin tinh khiết.
Năm 1969, nhà nghiên cứu dược liệu Ngô Thị Bích Hải công bố chiết xuất từ quả bồ kết Việt Nam gồm 8 flavonoid và 7 hợp chất tritecpen.
Nghiên cứu sơ bộ của BSCKII Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y Dược cơ sở 3, cho thấy hỗn hợp flavonoid và saponaretin trong bồ kết có khả năng chống siêu vi trùng và giảm đau.
Tạp chí Trung Hoa Y học (1954) cũng từng ghi nhận nước sắc bồ kết có thể trừ đờm.
Ứng dụng rộng trong dân gian và Đông y
Theo bác sĩ Huỳnh Tấn Vũ, từ xa xưa, bồ kết đã được dùng để gội đầu, giặt quần áo lụa, len để làm sạch quần áo mà không làm phai màu vải.
Trong Đông y, bồ kết có vị cay, mặn, tính ôn, hơi độc, vào hai kinh phế và đại tràng, có công năng thông khiếu, tiêu đờm, sát trùng, làm hắt hơi, sáng mắt, ích tinh.
Một số bài thuốc dân gian tiêu biểu từ bồ kết
– Chữa ho: bồ kết 1g, quế chi 1g, đại táo 4g, cam thảo 2g, sinh khương 1g, sắc lấy 200 ml nước chia 3 lần uống.
– Chữa nhức răng, sâu răng: tán nhỏ quả bồ kết, đắp vào chân răng.
– Chữa trẻ em chốc đầu, rụng tóc: đốt bồ kết thành than, đắp lên vùng da tổn thương.
– Chữa đi lỵ lâu ngày: hạt bồ kết sao vàng, tán nhỏ, viên với hồ nếp.
– Chữa phụ nữ sưng vú: gai bồ kết đốt tồn tính phối hợp với bạng phấn.