Một cô gái khoảng 30 tuổi, họ Zhang, sống tại Nam Kinh (Giang Tô, Trung Quốc) phát hiện tiền tiểu đường khi đi khám sức khỏe vài tháng trước. Mặc dù chưa tới mức được chẩn đoán là bệnh lý tiểu đường nhưng bác sĩ nhắc nhở cô cần thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt và khám định kỳ để kiểm soát đường huyết.
Sau khi đi hỏi han và tự tìm hiểu thông qua sách vở, internet, cô Zhang quyết định thực hiện một kiểu ăn cơm nguội mà gia đình và người xung quanh ai cũng nói là “lạ đời”. Cụ thể, cô nấu cơm đủ dùng trong 2 – 3 ngày, sau đó chia thành từng phần nhỏ và bảo quản trong tủ lạnh. Khi ăn mới lấy ra hâm lại, ăn kèm các món ít béo và tự đo đường huyết 3 ngày một lần.
Ảnh minh họa
Một tháng sau đó, cô đi tái khám và khiến bác sĩ cũng phải bất ngờ vì thay đổi tích cực về đường huyết. Bác sĩ nội tiết Shen Yun – người thăm khám cho cô Zhang cho biết: “Lượng đường trong máu của bệnh nhân đã giảm đáng kể trong thời gian rất ngắn. Đóng góp lớn nhất vào thành quả này chính là nhờ món cơm nguội để lạnh. Bởi vì nó có thành phần đặc biệt là tinh bột kháng”.
Tinh bột kháng (resistant starch) là một loại tinh bột không thể tiêu hóa và hấp thu tại ruột non, mà được chuyển đến ruột già và lên men tại đây. Theo giải thích của bác sĩ Shen, khi cơm được làm lạnh, cấu trúc tinh bột trong gạo thay đổi, chuyển thành dạng kháng tiêu hóa. Điều này khiến cơm nguội có chỉ số đường huyết (GI) thấp hơn so với cơm nóng, giúp hạn chế sự tăng đột biến đường huyết sau bữa ăn.
Đồng thời, tinh bột kháng còn có tác dụng làm chậm quá trình hấp thụ đường, hỗ trợ kiểm soát đường huyết hiệu quả hơn. Dù có hâm nóng lại, tinh bột kháng trong cơm nguội vẫn không hoàn toàn biến mất, giữ được phần lớn lợi ích này.
Các lợi ích khác của cơm nguội để lạnh
Ngoài việc kiểm soát đường huyết, tinh bột kháng trong cơm nguội còn mang lại nhiều lợi ích đáng chú ý khác. Ví dụ như:
– Hỗ trợ giảm cân: Tinh bột kháng giúp cải thiện cảm giác no, từ đó hạn chế lượng thức ăn nạp vào. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Natural Metabolism vào năm 2024 cho thấy rằng chế độ ăn giàu tinh bột kháng giúp những người thừa cân giảm trung bình 2,8 kg sau 8 tuần.
Ảnh minh họa
– Cải thiện sức khỏe hệ tiêu hóa: Tinh bột kháng đóng vai trò như một prebiotic, nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi trong đường ruột. Quá trình lên men tinh bột kháng tạo ra các axit béo chuỗi ngắn, có tác dụng bảo vệ niêm mạc ruột và giảm nguy cơ mắc các bệnh viêm ruột.
– Hỗ trợ điều trị gan nhiễm mỡ: Nghiên cứu từ tạp chí Cell Metabolism vào năm 2023 cho thấy tinh bột kháng giúp giảm chất béo tích tụ trong gan, đặc biệt ở những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
– Cải thiện rối loạn lipid máu: Tinh bột kháng còn giúp giảm cholesterol toàn phần, triglyceride và các chỉ số rối loạn lipid máu, hỗ trợ sức khỏe tim mạch hiệu quả.
Lưu ý khi ăn cơm nguội để lạnh
Bác sĩ Shen nhắc nhở, dù có nhiều lợi ích nhưng việc ăn cơm nguội để lạnh cũng có một vài lưu ý. “Cơm nguội nếu không được bảo quản, ăn đúng cách có thể là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển. Ví dụ như Bacillus cereus, Staphylococcus aureus, Escherichia coli (E. coli) và Salmonella. Chúng có thể gây rối loạn tiêu hóa, suy giảm dinh dưỡng và ngộ độc thực phẩm nguy hiểm” – ông nói.
Vì vậy, hãy đảm bảo nấu cơm chín kỹ trước khi làm nguội. Sau đó, cơm cần được làm nguội nhanh chóng (trong vòng 2 giờ) trước khi cho vào tủ lạnh. Để nguội tự nhiên ở nhiệt độ phòng nhưng không để quá lâu, vì vi khuẩn có thể phát triển mạnh ở khoảng nhiệt độ 5 – 60 độ C. Đặt cơm trong hộp kín hoặc túi thực phẩm sạch trước khi bảo quản. Vệ sinh dụng cụ và tay khi xử lý cơm để tránh nhiễm khuẩn.
Ảnh minh họa
Cơm nên được bảo quản trong tủ lạnh ở nhiệt độ dưới 4 độ C và nên sử dụng trong vòng 24 – 48 giờ để tránh nhiễm khuẩn. Không để cơm trong tủ lạnh quá lâu vì điều này có thể làm tăng nguy cơ phát triển vi khuẩn. Khi ăn, cần hâm nóng cơm ở ít nhất 74 độ C để tiêu diệt vi khuẩn. Hâm nóng đều, đảm bảo không có phần nào của cơm bị “nguội lạnh” trong quá trình làm nóng. Tránh hâm nóng nhiều lần, vì điều này làm tăng nguy cơ ô nhiễm thực phẩm.
Nguồn và ảnh: QQ, Family Doctor